Huyết áp thấp, nhịp tim nhanh: Nguyên nhân, Triệu chứng và điều trị

Dấu hiệu huyết áp thấp

Huyết áp được định nghĩa là áp lực của dòng máu lên lòng mạch trong quá trình vận chuyển máu. Huyết áp ở đây được nói đến là huyết áp động mạch, chúng thể hiện một phần sự hoạt động của hệ tuần hoàn cũng như nhiều cơ quan khác trong cơ thể.

Dấu hiệu huyết áp thấp

Huyết áp thấp là khi huyết áp tâm thu nhỏ hơn 90 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương nhỏ hơn 60 mmHg. Khi huyết áp thấp làm cho việc tưới máu tới các cơ quan quan trọng trở nên khó khăn, làm chúng hoạt động không bình thường và có thể gây nguy hiểm cho cơ thể. Khi đó, cơ thể có những biểu hiện hoa mắt, chóng mặt, nhịp tim nhanh,…

Dấu hiệu huyết áp thấp thường biểu hiện ở phụ nữ, những người thiếu dinh dưỡng và thường xuyên mất ngủ. Ngoài ra, còn một loại nữa là hạ huyết áp tư thế khi huyết áp giảm khi thay đổi tư thế đột ngột. 

Nhịp tim nhanh

Nhịp tim của người bình thường được điều khiển rất nghiêm ngặt bởi nhiều cơ quan nhằm ổn định ở mức bình thường không quá nhanh cũng không quá chậm. Thường nhịp tim được duy trì ở mức 60-100 nhịp/phút. Tuy nhiên, nếu nhịp tim từ 100 nhịp/phút trở lên thì được gọi là nhịp tim nhanh. Khi đó, cơ thể có thể trở nên rối loạn, có thể có cảm giác mệt mỏi, hồi hộp trống ngực, tức nặng ngực… và nhiều dấu hiệu kèm theo tùy thuộc vào nguyên nhân gây nên.

Nhịp tim nhanh từ 100 nhịp/phút trở lên

Nhịp tim nhanh có thể là một dấu hiệu của rối loạn hoạt động điện của tim khi những nút tạo nhịp bị kích thích tạo nhịp quá mức gây ra, đôi khi cũng là do tác động của hệ thần kinh hoặc cũng là do kích hoạt hệ giao cảm làm tăng nhịp tim. Nói chung là có rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra chứng nhịp tim nhanh. 

Huyết áp thấp, nhịp tim nhanh và nguyên nhân gây nên

Thông thường, nhịp tim nhanh sẽ gây nên huyết áp cao, nhưng trong một số trường hợp, huyết áp có thể giảm

• Rối loạn hoạt động điện của tim: Khi trong tim có nhiều ổ phát nhịp làm trái tim đập không đồng bộ, hoạt động không cùng nhau và trở nên không hiệu quả. Khi đó, nhịp tim có thể tăng cao 100 nhịp/phút và có khi tới 160 nhịp/phút. 

Hơn nữa, khi tim đập không đồng bộ, không hiệu quả làm cho máu đi nuôi cơ thể kém, từ đó làm huyết áp giảm có thể dưới mức bình thường. Khi đó, người bệnh thường có cảm giác hồi hộp trống ngực, hụt hơi, mệt mỏi, tức nặng ngực và đôi khi đau ngực kèm theo choáng váng, hoa mắt chóng mặt. Chứng rối loạn hoạt động điện của tim càng trở nên nguy hiểm khi người bệnh có mắc kèm những bệnh về tim mạch hoặc các bệnh mạn tính khác. 

Rối loạn hoạt động điện của tim làm huyết áp giảm, nhịp tim nhanh

• Hạ huyết áp tư thế: huyết áp có thể bị hạ trong chốc lát kèm theo nhịp tim nhanh trong những trường hợp thay đổi tư thế đột ngột. Ví dụ khi bạn đang ở tư thế nằm hoặc ngồi quá lâu mà đột ngột đứng dậy làm dòng máu về tim và phân phối đi các cơ quan giảm xuống đột ngột có thể gây hạ huyết áp. Khi đó, các hệ thần kinh và hệ nội tiết sẽ hỗ trợ điều chỉnh lại đưa cơ thể về trạng thái bình thường. 

Ở những người bình thường, ít khi gặp trạng thái hạ huyết áp tư thế hoặc có gặp nhưng nhẹ hoặc trôi qua nhanh làm bản thân không cảm thấy sự thay đổi. Tuy nhiên, với một số người mắc bệnh tim mạch, dùng một số loại thuốc có thể gặp hiện tượng này thường xuyên gây choáng váng, khó chịu, hồi hộp, khó thở, đau tức ngực…thì vấn đề này cần phải kiểm soát về tim mạch. 

• Hồi hộp xúc động: Là một trạng thái của con người khi cảm xúc lên quá cao và không kiểm soát. Bình thường, những cảm xúc này không có ảnh hưởng gì tới sức khỏe, nhưng một vài tình huống cảm xúc tác động tiêu cực lên hệ tuần hoàn làm rối loạn nhịp tim. Khi đó, tim đập nhanh nhưng không hiệu quả làm máu đẩy đi nuôi cơ thể kém dẫn tới hạ huyết áp. Đối với người bình thường thì có thể kiểm soát được nhưng nếu những người có nguy cơ thì có thể trở nên nguy hiểm. 
• Một trạng thái trong sốc: sốc là một tình trạng suy giảm tuần hoàn do nhiều nguyên nhân gây ra. Sốc có thể do dị ứng, do mất máu cấp hoặc do chấn thương. Khi đó, do một kích thích nào đó làm tim đập nhanh nhưng không hiệu quả, huyết áp tụt làm người bệnh choáng váng, ngất,… Đây là một tình trạng cấp cứu cần đưa tới cơ quan y tế và xử trí ngay. 

Những biến chứng nguy hiểm của huyết áp thấp, nhịp tim nhanh

Bệnh tim mạch là những bệnh nguy hiểm có thể cả tới tính mạng nên không thể chủ quan. Những trường hợp nhịp tim nhanh và huyết áp tụt cũng như một dấu hiệu cảnh báo sớm cho người bệnh có những biện pháp thăm khám và điều trị hợp lý.

• Biến chứng đầu tiên có thể lo lắng là vấn đề đột quỵ. Nhiều người có thể nghĩ rằng tăng huyết áp mới có thể gây đột quỵ, nhưng không, hạ huyết áp cũng có thể gây nên đột quỵ. Cơ chế là khi tim bị rối loạn nhịp trong trường hợp có nhiều ổ phát nhịp làm cho dòng máu trong tim bị xáo trộn và rất dễ tạo nên cục máu đông trong tim.

Hơn nữa, với tình trạng hạ huyết áp đồng nghĩa với dòng máu di chuyển chậm trong lòng mạch cũng làm nguy cơ tạo cục máu đông tăng lên. Khi cục máu đông di chuyển tới các mạch máu não làm tắc một đoạn mạch nào đó có thể gây nên đột quỵ cho  bệnh nhân. Khi đó, người bệnh sẽ thấy choáng váng, mất vận động cảm giác một bên người,…

• Nhồi máu cơ tim: Cũng có cơ chế hình thành cục máu đông như trên, nếu chúng di chuyển vào mạch vành – mạch máu nuôi tim thì chúng cũng gây các ổ nhồi máu tại cơ tim làm bệnh nhân cảm thấy đau nhói, tức nặng ngực trái, đau không giảm khi nghỉ ngơi và kéo dài trên 30 phút.
• Huyết tắc phổi: Khi cục huyết khối di chuyển lên phổi, chúng làm tắc mạch phổi gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Bệnh nhân có biểu hiện ho, khó thở, có thể ho ra máu
• Rối loạn tiền đình: Việc huyết áp thấp và nhịp tim nhanh làm máu đưa tới cơ quan không đủ và phần bị ảnh hưởng sớm nhất là cơ quan tiền đình. Khi đó, người bệnh cảm thấy hoa mắt, chóng mặt, không gian xung quanh quay cuồng, không thể tự đứng vững và bước đi bình thường, dễ ngã,…

Điều trị huyết áp thấp, nhịp tim nhanh

Để điều trị được bệnh, các bác sĩ cần thăm khám và chẩn đoán bệnh, tìm nguyên nhân gây bệnh để điều trị hiệu quả nhất. Việc chẩn đoán bệnh cũng không phải là vấn đề đơn giản vì có rất nhiều nguyên nhân tiềm ẩn gây nên. Các bác sĩ sẽ chẩn đoán, điều trị bằng thuốc, điều chỉnh chế độ ăn và cả những phương pháp can thiệp nếu cần thiết. 

Khám tim mạch để được chẩn đoán và điều trị kịp thời

Nếu những trường hợp rung nhĩ đơn giản, các bác sĩ sẽ chỉ định dùng các thuốc chống đông làm hạn chế khả năng tạo cục máu đông tại tim. Đồng thời, sẽ sử dụng thêm các nhóm thuốc hỗ trợ ổn định nhịp tim, chống suy tim cho bệnh nhân. 

Những trường hợp rối loạn nhịp khác, bác sĩ có thể sử dụng sốc điện để chuyển nhịp của bệnh nhân về nhịp bình thường. Một số biện pháp can thiệp có thể sử dụng tùy vào nguyên nhân: 

• Đốt điện: sử dụng dòng điện nhằm triệt đốt các ổ phát nhịp không đều tại tim nhằm đưa nhịp tim về bình thường.
• Đặt máy tạo nhịp, máy khử rung: các máy này nhằm đưa nhịp tim về trạng thái bình thường nhờ vào dòng điện kích thích nhịp tim. Trong trường hợp xuất hiện những nhịp có thể gây nguy hiểm thì khử rung nhằm tránh những đột quỵ nguy hiểm tại tim.

Như vậy, dấu hiệu hạ huyết áp và nhịp tim nhanh là một biểu hiện của những bệnh tim mạch nguy hiểm vì thế mà người bệnh không thể chủ quan. Những thông tin trên giúp bạn đọc có một số hiểu biết cơ bản nhằm nhận biết và có hướng xử trí, đưa tới cơ sở y tế nếu cần thiết.