Trước khi đi vào vấn đề, chúng ta sẽ tìm hiểu thông tin về màng ngoài tim. Cũng giống như các tạng khác trong cơ thể, tim cũng có một lớp màng bao bọc. Lớp màng này là một màng kép, có 2 lớp. Bản chất của lớp màng là phần bao bọc bên ngoài, bảo vệ cho quả tim. Lớp ngoài của màng ngoài tim được cấu tạo từ các sợi không đàn hồi.
Bên ngoài, các dây chằng bám lấy màng ngoài tim nhằm cố định quả tim vào lồng ngực. Bên trong, màng ngoài tim có hai phần, một phần dính sát vào quả tim, lá còn lại nằm bên ngoài bao bọc quả tim. Giữa hai lá màng ngoài tim tạo thành một khoang ảo kín. Gọi nó là khoang ảo vì bình thường nó không chứa gì, hai lá áp sát nhau, chỉ có một ít dịch nhờn tiết ra nhằm bôi trơn trong quá trình co bóp của tim.
Màng ngoài tim có tác dụng bảo vệ, cố định và giúp tim hoạt động trơn tru, hiệu quả hơn.
Như đã nói ở trên, giữa 2 lớp của màng ngoài tim là một khoang ảo không chưa dịch, tuy nhiên, vì một lý do nào đó, khoang này chưa đầy dịch sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của tim.
Khi xảy ra tràn dịch màng ngoài tim, lớp dịch sẽ phình to ra giữa hai lá của màng ngoài tim, chèn ép vào tim cũng như những cơ quan xung quanh gây ra nhiều rối loạn, hoạt động không bình thường và thiếu chính xác.
Thông thường, giữa hai lớp của màng ngoài tim có chứa một lượng nhỏ dịch khoảng 15-20 ml dịch gần giống với huyết tương có nồng độ protein thấp.
Màng ngoài tim có một độ co giãn nhất định đối với một số bệnh mạn tính như giãn tâm thất hay tràn dịch màng ngoài tim từ từ thì có thể thích nghi. Tuy nhiên, nếu kích thước màng ngoài tim bị thay đổi đột ngột như màng ngoài tim bị tràn dịch lượng lớn cấp tính thì khả năng co giãn bị hạn chế dẫn tới tăng áp lực vào tim.
Tràn dịch màng ngoài tim có thể không có triệu chứng khi mà lượng dịch tăng lên từ từ. Đối với những trường hợp tăng nhanh, triệu chứng có thể xuất hiện rầm rộ.
Ngoài ra, người bệnh còn có thể có biểu hiện da xanh tái, môi thâm, hoảng loạn, mệt mỏi và sốc nếu tình trạng nặng.
Là một bệnh lý tim mạch ít gặp, tràn dịch màng ngoài tim có rất nhiều nguy cơ nguy hiểm. Tuỳ theo nguyên nhân gây ra tình trạng này mà nó có mức độ nguy hiểm khác nhau. Dưới đây là một số biến chứng mà tràn dịch màng ngoài tim có thể gây ra cho người bệnh.
Đây vừa là một dấu hiệu của bệnh, vừa là biến chứng gây ra bởi tràn dịch. Khó thở được gây ra do lượng dịch tồn tại trong màng ngoài tim giảm, từ đó, chèn ép vào tim gây giảm sức co bóp tống máu của tim. Máu ứ tại phổi và gây ra khó thở.
Người bệnh sẽ phát hiện ra khó thở khi lao động. Nếu lượng dịch tăng lên quá nhanh và nhiều thì khó thở có thể xảy ra lúc người bệnh nghỉ ngơi.
>>> Tham khảo một số hiết bị hỗ trợ khó thở được khuyên dùng
Bình thường, tim đập mỗi phút khoản 60-80 lần. Nhịp tim bình thường giúp cơ tim được nghỉ ngơi, cung cấp đầy đủ máu cũng như đủ sức tống máu đi nuôi toàn bộ cơ thể.
Trong tràn dịch màng ngoài tim, khi tim bị chèn ép bởi dịch làm giảm khả năng tống máu đi nuôi cơ thể. Để bù trừ lại, cơ thể sẽ kích thích tăng nhịp tim lên nhằm đủ máu tới các cơ quan. Tần số co bóp của tim có thể lên tới 120-150 lần/phút. Tim đập nhanh khiến người bệnh có cảm giác hồi hộp trống ngực, hụt hơi. Không những thế, tim đập nhanh làm thời gian cơ tim nghỉ ngơi và cấp máu cho cơ tim kém đi và có thể gây thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim và dần dần là suy tim.
Huyết áp là áp lực của máu lên thành mạch và để có áp lực này thì tim có tác dụng chính. Khi tràn dịch màng ngoài tim xảy ra, tim co bóp kém, lượng máu được đẩy đi giảm gây ra hạ huyết áp.
Lúc này, các cơ quan không được cung cấp đầy đủ máu sẽ hoạt động kém và không ổn định. Đầu tiên sẽ là hệ thống thần kinh trung ương. Thiếu máu não làm người bệnh choáng váng, xây xẩm, chóng mặt và hoa mắt. Nặng nề hơn nữa thì sẽ gây suy giảm trí nhớ, ngất xỉu…
Thận cũng cần cung cấp đủ máu và áp lực để thực hiện lọc máu cho cơ thể. Khi huyết áp giảm, có thể gây tiểu ít hoặc thậm chí là suy thận.
Với tình trạng nhẹ thì người bệnh mệt mỏi, giảm khả năng lao động gắng sức.
>>> Hãy trang bị sẵn cho nhà bạn một chiếc máy đo huyết áp nhé!
Là một biến chứng đáng sợ của tràn dịch màng ngoài tim. Điều này xảy ra khi lượng dịch được tạo ra trong khoang màng ngoài tim với tốc độ nhanh và lượng lớn. Lượng dịch tạo ra lớn làm thành cơ tim bị đè đẩy nghiêm trọng, thể tích buồng tim bị sụt giảm lớn. Khi đó, máu không được bơm tới các cơ quan dẫn tới truỵ tim mạch và người bệnh có thể tử vong nhanh chóng nếu không được cấp cứu kịp thời.
Biện pháp cấp cứu trong trường hợp này thường là chọc hút dịch màng ngoài tim, lấy hết dịch trong màng ngoài tim làm giảm áp lực lên tim. Ngoài ra cần xử lý nguyên nhân gây ra tình trạng này như chấn thương thì tình trạng bệnh cũng khó được giải quyết.
Trên đây, chúng tôi mới nêu ra những biến chứng nguy hiểm của tràn dịch màng ngoài tim. Đây là một bệnh nghiêm trọng nên người bệnh cần được đưa tới cơ sở y tế ngay để điều trị tốt nhất.